Latijse naam
Phaseolus vulgaris

Teeltinfo
Zaaien: vanaf april tot juli
Rij – plantafstand 75 x 10 cm
Oogsten: vanaf augustus tot oktober

Bereiding
Jonge boontjes kun je als hele sperziebonen eten. De bonen kunnen ook vers of gedroogd worden gegeten. De smaak is te vergelijken met tamme-kastanjepuree.

Gezegde
Het gezegde: ‘Je bent een heilig boontje’. Dat is iemand die zich vroom voordoet, maar ondertussen niet zo braaf is.

Naam
Het Heilig Boontje wordt ook wel Monstransboon genoemd: twee namen voor dezelfde boon te zijn. De Phaseolus vulgaris ‘Monstrans’. Monstrare is Latijn voor showen, laten zien. De katholieken dragen in processies de hostie met zich mee in een rijkbewerkte zilveren stralenkrans op een stok, met in het midden van die zon 2 glazen plaatjes waartussen die hostie geplaatst kan worden. Zo kunnen devote katholieken het lichaam van Christus, voorgesteld door de hostie, beter aanbidden.

Geschiedenis
Lang geleden In het Limburgse Melderslo bevond zich een eenvoudig kerkje, waar een toegewijde pastoor waakte over zijn parochie. Ooit had een rijke boer uit dank voor een goede oogst een grote gift aan de kerk gegeven en het kerkbestuur had destijds besloten om een mooie Monstrans te laten maken door de goudsmid van de nabij gelegen stad. De monstrans wordt in de Rooms Katholieke kerk gebruikt om de hostie in te tonen. Het was uitgevoerd in een prachtige houtsoort, fijnbesneden en vervolgens bedekt met een laagje puur goud. Het behoeft geen betoog dat de pastoor niet alleen trots was op dit mooie (en heilige!) kastje, maar er ook zeer veel zorg om had. De tijden waren woelig in die dagen en een oorlog lag in het verschiet. Op een dag waren de soldaten der koning door het dorp gereden en hadden alle jonge mannen geronseld om mee te vechten. De pastoor wist genoeg: de tijd is rijp voor het uitvoeren van zijn evacuatieplan. Ging hij vluchten? Was hij een laffe herder? Geenszins! Hij had het plan opgevat om de kostbare monstrans te begraven in de pastorietuin. Het mocht eens gebeuren dat de koning extra geld nodig had en de kerkelijke schatten inbeslag zou nemen. Het mocht eens gebeuren (wat God verhoede) dat de vijand zou winnen en op strooptocht zou gaan….Op de plek waar hij de monstrans begroef zaaide de pastoor enkele boontjes, zodat de plek voorlopig gemarkeerd zou zijn. Dat wekte geen argewaan.

De vijand overwon en kwam inderdaad rovend en moordend door de dorpen en de steden. In het eenvoudige kerkje werd niet veelgevonden, de tinnen offerschaal met enkele muntjes er in, was het enige wat men meenam. Geschokt maar stiekem ook blij, zo voelde de pastoor zich na deze brutale schending van zijn kerkje. Gelukkig is de vrede in het dorp snel weergekeerd, in de weken na het oogsten van het Heilige Boontje kon de monstrans weer worden opgegraven, schoongemaakt en gepoetst.

De zomer vorderde en de boontjes groeiden voorspoedig. Het viel de pastoor wel op, dat de boontjes er bijzonder fris bij stonden, een rijkeoogst zou dat worden. Na enkele malen te hebben geoogst (de boontjes smaakten best!) liet de pastoor, uit gewoonte om het jaar erna weer te kunnen zaaien, enkele peulen rijp worden. In september dorstte hij de boontjes…. verbazing! Op de van oorsprong witte boontjes bevond zich opeens een heilige tekening: het silhouet van de begraven monstrans met er in de hostie! Hier was duidelijk sprake van een Heilig Boontje.

Het verhaal ging al snel in de ronde en iedereen wilde wel bonen van de pastoor om in het nieuwe jaar te oogsten.            Sindsdien is het boontje verspreid over vele parochies en nog steeds zijner enkele bevoorrechte eigenaars die dit boontje kunnen verspreiden. De bonen zouden heil, voorspoed en geluk brengen als men ze bij zich zou dragen.

Een ander achterliggend volksverhaal gaat over de apostel Jacobus de Meerdere, een broer van de evangelist Johannes. Daar wordt de afbeelding op de bonen niet gezien als een monstrans, maar als de gewonde knietjes van het Kindje Jezus op het Mariabeeld in de kerk van Onze Lieve Vrouw aan de Pilaar in Zaragossa.